Stenen bank van Rijkswaterstaat
Locatie: Zeedijk
De Zeedijk
Westkapelle is nauw verbonden met de zeedijk. Het dijklichaam is ongeveer vier kilometer lang. Eeuwenlang heeft de dijk het karakter van het dorp bepaald: de dijk zelf en de werkzaamheden aan deze beroemde waterkering. In Westkapelle vertelt men altijd stoer dat de dijk de sterkste ter wereld is. Ze is gelegen op het meest zuidwestelijkste punt van Nederland en moet dan ook geweldige stormen doorstaan. Als in november het stormseizoen begint zijn prachtige taferelen van opkomend en opspattend zeewater waar te nemen.
Gedurende vele eeuwen hebben er grote werkzaamheden aan de zeedijk plaats gevonden. De laatste grootste ingreep vond plaats tussen 1986 en 1988. De twee jaar durende werkzaamheden aan de zeewering brachten de Westkappelaars veel overlast. Negenentwintig huizen moesten worden afgebroken.
De werkzaamheden aan de Westkappelse zeedijk bestonden uit het verbreden en verhogen van de dijk en het verbeteren van de taludverdediging. In april 1986 is er begonnen met sloop) en opruimwerk. Daarna werd een zogenaamde perskade gemaakt. Dit is een kleidijk van drie meter hoog langs de nieuw te vormen landzijde voor een gedeelte afgegraven. Met de klei, die daarbij ter beschikking kwam, werd landinwaarts een wal aangelegd.
Tussen deze wal, de perskade, en de oude, gedeeltelijk afgegraven, dijk is circa 1.400.000 kubieke meter zand gespoten. Met behulp van een sleephopperzuiger werd het zand gewonnen van het Bankje van Zoutelande, ongeveer duizend meter uit de kust. De zuiger bracht met een drijvende persleiding het zand aan de kust. Sommige stukken zijn opgehoogd van zeven naar elf en een halve meter en op andere gedeelten van tien naar twaalf meter. Over een lengte van vier kilometer is een nieuwe dijk aangelegd. In het noorden sluit de dijk aan op de duinen die gelegen zijn bij de Domburgse golfbaan.
In 1987 werd op de dijk een fietspad van drie meter breed aangelegd en is over een deel een zeven meter brede rijweg gekomen. Ook werd de glooiing aan de zeezijde met steen en asfalt versterkt en werden dijk, duin en wegbermen ingeplant en ingezaaid. Door het inpassen van kunstmatig duin in de zeewering kreeg de dijk een vriendelijker aanzien.
In 1988 werkte men de dijk af. Er werd een beschermlaag voor de wegen aangebracht en de glooiing aan de zeezijde werd afgewerkt. De versterkte zeedijk zal dan op Deltahoogte liggen. De Westkappelse zeedijk is de meest westelijke bovendien de dijk die tijdens storm in Nederland het zwaarst te verduren heeft. Dat is de reden waarom in de loop der geschiedenis vaak verbeteringen aan de dijk moesten worden uitgevoerd.
Historisch overzicht Westkappelse zeedijk
De dijk van Westkapelle, “de voormuur van Walcheren tegen de Noordzee”, is een voortdurende zorg geweest van de Westkappelaars en van het polderbestuur, later de waterschappen Walcheren, Zeeuwse Eilanden en Scheldestromen.
Men noemde hem vroeger wel “de gouden dijk”, dit vanwege de extreem grote sommen gelds en de gigantische hoeveelheid aan zand, steen, klei, hout stro, asfalt en beton die er in zijn geïnvesteerd.
Aanvankelijk lag Westkapelle, dat omstreeks het jaar 1000 is ontstaan, beschermd achter een duinenrij met een smal strand. De eb) en vloedstromen van en naar de Westerschelde, toen Honte genaamd, tasten de duinenrij aan. In 1432 was de toestand zo verslechterd, dat de abt en het stadsbestuur van Middelburg poolshoogte kwamen nemen. De inwoners van Westkapelle hadden aan de noodklok hadden geluid en vroegen om meer bescherming door een “cleen dijckslijn”. De kleine dijk, die toen werd aangelegd, is nog niet het begin van de Westkappelse Zeedijk. In 1483 wordt er gesproken van een “ware” (binnendijk) met een lengte van 480 meter, achter de duinen.
In de eerste helft van de 16e eeuw werd de duinenrij zodanig door stormvloeden aangetast, vooral in 1530 en 1532, dat de duinen overgehaald moesten worden en omgevormd tot een dijk. In 1540 werd het eerste staketwerk (korte paalhoofden op de dijk om de golfslag te breken) aangebracht in de aanwezigheid van keizer Karel V.
Op de kaart van Jacob van Deventer, omstreeks 1558, is de zeedijk te zien, samen met de daar achter gelegen binnendijk. Onder de kaart staat “Westkapelle met den dubbelen dijk en hoofde aan de Noordzee”. De dijk had toen een lengte van ongeveer twee kilometer.
Vanaf de zeedijk heeft men een schitterend gezicht op het lager gelegen dorp. Opvallend zijn de rode daken. De gemeente Veere stelt als voorwaarde dat de dakpannen van nieuw te bouwen huizen rood moet zijn!